آیا حاضرید با کفش هایی که کفی آن ها کاملاً از بین رفته است، تمام روز روی سطحی سخت بدوید؟ قطعاً خیر، چون می دانید که زانوها و کمرتان نابود خواهند شد. لیفتراک شما هم دقیقاً همین وضعیت را دارد؛ با این تفاوت که دردش را با خرابی قطعات گران قیمت نشان می دهد. بسیاری از مدیران فنی تصور می کنند تا زمانی که چرخ می چرخد، نیازی به هزینه کردن نیست؛ اما این یک اشتباه استراتژیک است. تشخیص دقیق زمان تعویض لاستیک لیفتراک، مرز باریک بین “صرفه جویی هوشمندانه” و “خسارت سنگین به گیربکس و اکسل” است.

در جواب این سوال که زمان تعویض لاستیک لیفتراک چه موقع است؟

به طور خلاصه باید بگوییم: زمانی که ارتفاع آج لاستیک به کمتر از یک اینچ برسد یا در لاستیک های توپر به خط شاخص سایش برسید باید تعویض انجام شود. نادیده گرفتن این موضوع باعث انتقال لرزش های شدید به ستون فقرات راننده و قطعات حساس لیفتراک می شود. در واقع لاستیک تنها نقطه اتصال سرمایه چند میلیاردی شما با زمین است و بی توجهی به آن می تواند خسارات جبران ناپذیری به بار بیاورد.

نشانه‌هایی که می‌گویند لاستیک لیفتراک کهنه شده!

تشخیص زمان مناسب برای کنار گذاشتن تایرهای قدیمی همیشه نیاز به ابزار پیچیده ندارد و گاهی یک نگاه دقیق توسط اپراتور یا مدیر فنی کافی است. یکی از رایج ترین نشانه هایی که در لاستیک های توپر (Cushion) دیده می شود پدیده ای به نام “قلوه کن شدن” یا Chunking است. این اتفاق زمانی می افتد که قطعاتی از سطح لاستیک بر اثر برخورد با اجسام تیز یا چرخش درجا کنده می شوند. اگر این کنده شدن ها بزرگ باشند و باعث لرزش دستگاه شوند دیگر جای صبر نیست. همچنین ترک های شعاعی یا Radial Cracking که در دیواره لاستیک ایجاد می شوند نشان دهنده این است که ساختار داخلی تایر دیگر توان تحمل وزن را ندارد.

تجربه نشان داده است که بسیاری از مدیران انبار منتظر صاف شدن کامل آج می مانند اما این رویکرد اشتباه است. در لاستیک های بادی (Pneumatic) وقتی آج لاستیک محو می شود یعنی شما مدت هاست که از زمان طلایی تعویض عبور کرده اید. صاف شدن آج در محیط های لغزنده یا مرطوب به معنای از دست دادن کنترل ترمز و فرمان است. یک قانون نانوشته در صنعت وجود دارد که می گوید اگر لبه حروف نوشته شده روی دیواره لاستیک به سطح سایش رسید یعنی عمر مفید آن قطعه تمام شده است. لاستیک هایی که تغییر شکل داده اند یا از حالت دایره کامل خارج شده و بیضی شده اند باعث ایجاد ضربه های متناوب به سیستم هیدرولیک می شوند و باید بلافاصله با نمونه نو جایگزین گردند.

گاهی اوقات، نشانه‌ها پنهان‌تر هستند. مثلاً اگر احساس می‌کنید لیفتراک در پیچ‌ها لغزش دارد یا صدای غیرعادی می‌دهد، ممکن است لاستیک‌ها بالانس‌شان را از دست داده باشند. به یاد داشته باشید، شناسایی زودهنگام این نشانه‌ها می‌تواند هزینه‌های تعمیر را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. (بر اساس گزارش‌های انجمن ایمنی صنعتی.)

برای تشخیص بهتر، هر هفته لاستیک‌ها را بررسی کنید. از یک پیچ‌گوشتی ساده استفاده کنید و عمق آج را اندازه بگیرید. اگر کمتر از یک اینچ باشد، تعویض ضروری است. این کار ساده، اما حیاتی، می‌تواند جلوی بسیاری از دردسرها را بگیرد.

مشکلاتی که اگر لاستیک لیفتراک را تعویض نکنید پیش می‌آید:

نادیده گرفتن زمان تعویض لاستیک، مثل رانندگی با کفش پاره است؛ ابتدا فقط ناراحتی ایجاد می‌کند، اما بعد ممکن است به سقوط منجر شود. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، کاهش ایمنی است. لاستیک فرسوده چسبندگی کمتری دارد، پس در سطوح لغزنده یا با بار سنگین، احتمال واژگونی افزایش می‌یابد. آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۲۰ درصد حوادث انباری به دلیل مشکلات لاستیک رخ می‌دهد، و این می‌تواند به آسیب اپراتور یا دیگران منجر شود.

تاثیر فرسودگی تایر بر ایمنی و سلامت اپراتور

علاوه بر ایمنی، خستگی اپراتور هم مسئله‌ای جدی است. وقتی لاستیک‌ها صاف یا نامتعادل باشند، دستگاه لرزش بیشتری دارد و این لرزش مداوم، اپراتور را خسته می‌کند. در یک نظرسنجی از کاربران لیفتراک، ۴۰ درصد گفتند که پس از کار با لاستیک‌های قدیمی، کمردرد یا خستگی بیشتری احساس می‌کنند. این خستگی نه تنها بهره‌وری را پایین می‌آورد، بلکه احتمال اشتباهات انسانی را بالا می‌برد.

خسارت های فنی و هزینه های پنهان کهنه شدن لاستیک لیفتراک

از طرف دیگر، عدم تعویض می‌تواند به قطعات دیگر دستگاه آسیب بزند. مثلاً موتور و گیربکس تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند چون لاستیک‌ها نمی‌توانند بار را درست توزیع کنند. در یک مورد واقعی، شرکتی که لاستیک‌هایش را دیر عوض کرد، مجبور شد گیربکس را تعمیر کند که هزینه‌اش دو برابر قیمت لاستیک جدید بود. همچنین، مصرف سوخت افزایش پیدا می‌کند چون دستگاه برای حرکت، انرژی بیشتری نیاز دارد.

اگر لاستیک‌ها کهنه شوند، ممکن است ناگهان بترکند یا جدا شود، که این در محیط‌های شلوغ مثل کارخانه‌ها، فاجعه‌بار است. تصور کنید در حین حمل بار، یکی از لاستیک‌ها از کار بیفتد؛ نه تنها بار آسیب می‌بیند، بلکه زمان تولید متوقف می‌شود. بر اساس گزارش‌های OSHA، چنین مشکلاتی سالانه میلیون‌ها دلار خسارت به صنایع وارد می‌کند. پس، اگر نشانه‌ها را ببینید، تعلل نکنید – هزینه تعویض کمتر از هزینه‌های بعدی است.

در نهایت، این مشکلات زنجیره‌وار هستند. یک لاستیک فرسوده، پایداری را کم می‌کند، که این به نوبه خود، عمر باتری یا موتور را کوتاه‌تر می‌سازد. اگر می‌خواهید از این چرخه خارج شوید، چک منظم را فراموش نکنید.

تفاوت تعویض لاستیک لیفتراک توپر و بادی و نکات کلیدی آن

نوع لاستیکی که استفاده می کنید تاثیر مستقیمی بر استراتژی تعویض شما دارد. در تعویض لاستیک لیفتراک توپر معمولاً یک خط نشانگر ایمنی روی دیواره وجود دارد که کار را برای شما راحت کرده است. وقتی سایش لاستیک به این خط می رسد یعنی زمان خداحافظی با آن فرارسیده است. لاستیک های توپر پنچر نمی شوند اما در برابر حرارت حساس هستند و اگر در مسافت های طولانی استفاده شوند ممکن است از درون متلاشی شوند بدون اینکه ظاهر بیرونی آن نشان دهد.

اما در مورد لاستیک های بادی داستان کمی متفاوت است. فشار باد نامناسب یکی از دلایل اصلی خرابی زودرس این نوع تایرهاست. اگر فشار باد کم باشد دیواره های لاستیک بیش از حد خم شده و باعث ایجاد حرارت و پارگی لایه های داخلی می شود. از سوی دیگر فشار باد زیاد هم باعث سایش غیریکواخت مرکز آج می شود. برای لاستیک های بادی علاوه بر عمق آج باید به بریدگی های عمیق و بیرون زدگی سیم های تقویتی هم دقت کرد. به عنوان مثال ماه گذشته در یک کارخانه تولید مواد غذایی به دلیل نادیده گرفتن بیرون زدگی سیم در لاستیک بادی لیفتراک تایر در حین حمل بار ترکید و باعث واژگونی پالت های شیشه ای شد. این تجربه تلخ نشان می دهد که هزینه پیشگیری بسیار کمتر از خسارت حادثه است.

چه زمانی واقعاً برای اقدام دیر شده است؟

برخی از نشانه ها هشدارهای زرد هستند و برخی دیگر هشدارهای قرمز. اگر لکه های صاف (Flat Spots) روی لاستیک می بینید که ناشی از ترمزهای شدید یا کشیده شدن لاستیک روی زمین است باید بدانید که این وضعیت باعث لرزش شدید دستگاه می شود. این لرزش ها در دراز مدت پیچ و مهره های شاسی را شل می کند و اتصالات برقی را دچار اختلال می کند. وقتی راننده گزارش می دهد که فرمان می زند یا دستگاه به یک سمت کشیده می شود اولین متهم پرونده لاستیک ها هستند.

نادیده گرفتن زمان تعویض لاستیک همچنین می تواند به کف انبار شما آسیب بزند. لاستیک های فلزی شده یا بسیار سفت می توانند خط و خش های عمیقی روی کفپوش های اپوکسی یا بتنی ایجاد کنند که ترمیم آن ها هزینه بر است. در نظر داشته باشید که یک برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه (PM) باید شامل بازدید هفتگی لاستیک ها باشد. نیازی نیست منتظر بمانید تا لاستیک متلاشی شود. اگر حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از قطر اولیه لاستیک توپر کم شده باشد ظرفیت باربری آن به شدت کاهش می یابد و ایمنی دستگاه زیر سوال می رود.

راه‌هایی برای افزایش عمر لاستیک لیفتراک

برای اینکه کمتر نیاز به تعویض داشته باشید، نگهداری درست ضروری است. اول، فشار لاستیک‌ها را همیشه چک کنید – کم‌باد بودن باعث ساییدگی سریع می‌شود. در آمارها، نگهداری مناسب می‌تواند عمر را تا ۵۰ درصد طولانی‌تر کند.

• آموزش اپراتورها مهم است: از ترمز ناگهانی و پیچ‌های تند اجتناب کنند. در یک کارخانه، پس از آموزش، عمر لاستیک‌ها از ۲۰۰۰ به ۳۰۰۰ ساعت رسید.
• محیط را تمیز نگه دارید: اشیاء تیز را بردارید تا آسیب کمتری وارد شود. همچنین، لاستیک‌ها را بچرخانید تا ساییدگی یکنواخت باشد.
• اگر در فضای باز کار می‌کنید: از لاستیک‌های مقاوم به آب و هوا استفاده کنید. این راه‌ها نه تنها هزینه را کم می‌کنند، بلکه ایمنی را بالا می‌برند.

نتیجه گیری

در نهایت دانستن اینکه زمان تعویض لاستیک لیفتراک دقیقا چه موقع است ترکیبی از مشاهده دقیق و توجه به دستورالعمل های سازنده است. اگر به خط ایمنی رسیده اید، تکه های لاستیک کنده شده یا راننده از لرزش زیاد شکایت دارد وقت آن است که دست به جیب شوید. به یاد داشته باشید که زمان تعویض لاستیک لیفتراک چه موقع است سوالی است که پاسخ آن مستقیماً با سودآوری و ایمنی کسب و کار شما گره خورده است. لاستیک نو یعنی مصرف سوخت کمتر، سلامت قطعات گران قیمت لیفتراک، راحتی راننده و ایمنی بارهای شما.

همین حالا نگاهی به تایرهای لیفتراک خود بیندازید؛ آیا وقت آن نرسیده که امنیت انبار خود را تضمین کنید؟ اگر در مورد انتخاب نوع لاستیک مناسب سوالی دارید یا تجربه ای از خرابی ناشی از تایر فرسوده دارید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.